Mình đã vượt qua burn-out khi làm Content Creator như thế nào?
Một khi bản thân cảm thấy hạnh phúc, thì mới có thể mang lại giá trị thực sự cho người khác.
Mới đây, mình tình cờ bắt gặp bài post của anh Mạnh Vibe, một Content Creator trên Instagram. Nội dung bài viết kể về việc anh ấy cảm thấy quá tải về cả thể chất lẫn tinh thần, kéo theo đó là sự đi xuống trong công việc.
Mình chợt nhớ lại hình ảnh bản thân mỗi lúc như vậy. Mình đã từng không biết bao nhiêu lần muốn bỏ cuộc chỉ vì không thể đảm đương được khối lượng công việc của một content creator.
Và rồi, mình nhận ra, chỉ bản thân mình chứ không ai khác có khả năng để “cứu” được mình khỏi tình trạng này.
Bài viết này sẽ như một sự đồng cảm, sự nhắc nhở nghiêm túc và cũng như những cách mình đã thực hiện để đối diện và vượt qua “burnout”, dành cho những bạn đã, đang, hoặc sẽ theo đuổi công việc sáng tạo nội dung.
I/ Burn-out là gì? Tại sao burn out lại xảy ra rất phổ biến với những người làm sáng tạo?
1. Burn-out là gì?
Theo tổ chức y tế thế giới WHO, Burn-out là một hội chứng do căng thẳng kéo dài quá lâu ở nơi làm việc mà mãi không được kiểm soát thành công.
Hậu quả của burn-out là:
Cảm giác cạn kiệt năng lượng hoặc hoàn toàn kiệt sức
Cảm giác tiêu cực hoặc hoài nghi liên quan về công việc
Hiệu quả công việc bị giảm sút tỷ lệ thuận theo tình trạng sức khỏe xấu đi
2. Tại sao burn out lại xảy ra rất phổ biến với những người làm sáng tạo?
Theo báo cáo gần đây của Vibely về tình trạng burn-out của người làm sáng tạo, 90% người sáng tạo cho biết họ đã trải qua tình trạng này và 71% cho biết họ đã cân nhắc tới việc từ bỏ mạng xã hội và từ bỏ công việc kinh doanh mà họ đã dày công gây dựng.
Vậy do đâu content creators lại trải qua tình trạng này nhiều đến như vậy?
Họ rất dễ ám ảnh bởi hai từ “sáng tạo”
Áp lực bởi 2 từ “sáng tạo” khiến content creator nghĩ rằng họ phải liên tục suy nghĩ cái mới.
Khi họ không thể thoả mãn nhu cầu sáng tạo và phải suy nghĩ quá nhiều trong 1 khoảng thời gian dài, tâm trí họ rất dễ bị quá tải. Thậm chí, họ còn có thể quay sang nghi ngờ năng lực của bản thân. Nếu cứ tiếp tục như vậy, họ rất dễ rơi vào vòng lặp hy vọng, chán nản rồi thất vọng triền miên.
Bị ảnh hưởng bởi số đông
Làm sáng tạo nội dung trên mạng xã hội cho chúng ta cơ hội tiếp cận với cộng đồng đông đảo. Đi kèm với đó, chắc chắn có cả những phản hồi tích cực và tiêu cực. Việc này rất dễ khiến bản thân người làm sáng tạo cảm thấy mình chưa đủ tốt, chưa đủ giỏi để mang lại giá trị cho người khác. Nếu tình trạng này không được kiểm soát, content creator rất dễ rơi vào tình trạng mất cân bằng, nghi ngờ chính mình thậm chí chán ghét cả công việc làm sàn tạo này.
FOMO
Với content creator mới hoặc thậm chí đã sáng tạo được một thời gian, họ rất dễ bị áp lực vì phải chạy theo cho kịp với các content creator khác. Các content creator này luôn phải gồng mình lên để “chạy" sao cho kịp hoặc gần bằng content creator thành công khác.
Vậy nên, họ rất dễ so sánh bản thân với content creator thành công và bắt đầu nảy sinh cảm giác mình luôn cố gắng chưa đủ. Nhưng họ không biết được rằng, mọi sự so sánh đều là khập khiễng. Và việc chạy đua với người khác không phải là cách bền vững để đi tới đích của một content creator thành công.
Công việc mang tính cá nhân cao
Đặc thù công việc của một content creator thường là làm việc độc lập. Họ phải xử lý tất tần tật từ lên ý tưởng, sáng tạo nội dung cho tới phân phối và đo lường kết quả. Thậm chí, như bản thân mình, bên cạnh những công việc Freelancer, mình còn phải điều chỉnh quỹ thời gian làm sao để có thể viết và chia sẻ nội dung trên cả Fanpage cá nhân.
Thực sự mà nói, khối lượng công việc của một creator, kể cả có team hỗ trợ, cũng khá nặng. Và nếu không cân bằng được, dù chỉ một chút, họ cũng rất dễ rơi vào bẫy “burnout". Cái bẫy do chính mình tạo nên mà không hề hay biết.
II/ Là một Content Creator, mình đã vượt qua burn out như thế nào?
1. Chấp nhận phiên bản chưa hoàn thiện của chính mình
Học cách chấp nhận chính mình, là bước đầu tiên để đương đầu với khó khăn.
Bởi, chỉ có mình mới có thể tự “cứu" lấy mình. Thực sự thì, chúng ta không phải một bản thể hoàn hảo. Vì thế, chúng ta cũng không thể mong cầu sự hoàn hảo tuyệt đối. Nếu ngay cả bạn còn chán ghét chính mình, không ai có thể yêu thương bạn chân thành.
Từ việc học cách chấp nhận đó, mình cũng phần nào chấp nhận burn-out như một phần trong công việc sáng tạo này. Có người chị đã nói với mình rằng: Burn-out không đến tìm gặp mình chỉ một lần, mà nó có thể đến “gõ cửa" rất nhiều lần khác nữa, thậm chí, nó có thể theo chân bạn cả đời. Chỉ có điều, nó không xảy ra liên tục mà thôi.
Ở một khía cạnh nào đó, theo mình, burnout cũng chính là một dạng động lực, chứ không hẳn là rào cản tiêu cực như nhiều người vẫn nghĩ.
Những khoảng thời gian burnout giúp mình nhận ra mình đã bỏ rơi bản thân như thế nào, từ đó mình có cái nhìn nghiêm túc hơn về cả sức khoẻ thể chất và tinh thần. Burnout lúc này như một ngọn đuốc, thắp sáng tình yêu bên trong chính bản thân mình. Và cả nhiệt huyết của mình với việc làm sáng tạo nội dung.
Mình cũng nhận ra, burnout cũng là cơ hội để mình nhìn nhận lại con đường làm sáng tạo. Để nghiêm túc theo đuổi được con đường này, mình phải khiến cho bản thân cảm thấy hạnh phúc khi làm công việc này, chứ không phải mệt mỏi và thất vọng triền miên. Vậy nên, việc vượt qua được trạng thái tinh thần như vậy cũng như một phép thử cho mình để trụ vững trên hành trình sáng tạo nội dung đầy thách thức này.
2. Để tâm trí thực sự được nghỉ ngơi
Có những khoảng thời gian đầu mình đau và cơ thể mệt mỏi đến nỗi không thể hoàn thành bất cứ việc gì. Những dự án cá nhân thì dang dở, những dự án hợp tác thì cứ trì hoãn hết ngày này qua tháng nọ. Mình lại càng chán và nản hơn. Và đã có những lúc, mình chột dạ nghĩ hay là buông xuôi tất cả.
Mình đã nghĩ công việc của một người làm sáng tạo chỉ kết thúc sau khi tắt màn hình laptop, hạ lưng trên chiếc giường và chìm vào giấc ngủ. Nhưng mình đã sai. Áp lực phải luôn sáng tạo cái mới khiến mình không cho tâm trí nghỉ ngơi lúc nào, kể cả lúc ngủ.
Mình đã:
Lên kế hoạch cho sự nghỉ ngơi mỗi ngày. Mỗi ngày, ngoài tập thể dục và tự nấu ăn, mình sẽ dành ít nhất 1 khoảng thời gian trống để ngồi không và không làm gì cả, cũng không nghĩ ngợi gì nhiều, cùng lắm chỉ đọc sách hoặc nghe nhạc để tâm trí được thư giãn nhất có thể.
Với những công việc đòi hỏi phải vận dụng chất xám nhiều hơn như viết sách hay sáng tạo nội dung trên Fanpage, mình thường thực hiện tập trung nhất vào các khoảng thời gian tâm trí thực sự bình ổn. Mỗi ngày, mình viết một chút, chứ không dồn quá nhiều vào một ngày nhất định nào đó. Nhờ vậy, mình giảm được phần nào áp lực phải sáng tạo với khối lượng nội dung nhiều liên tục.
Nếu cứ áp lực phải liên tục “chạy”, tâm trí chúng ta dần sẽ không còn bằng lòng và quen với việc “đi bộ” nữa.
3. Sáng tạo cho cả mình nữa
Bên cạnh những công việc đòi hỏi phải sáng tạo nội dung theo yêu cầu có sẵn, mình vẫn cố gắng duy trì sáng tạo nội dung cho bản thân. Mình chia sẻ khá đều đặn trên Fanpage cá nhân, đó là nơi mình gần như có thể thoải mái hơn trong việc sáng tạo nội dung. Những nội dung ấy vừa mang giá trị cho người khác, lại vừa giúp bản thân mình cảm thấy được chữa lành rất nhiều.
Giai đoạn burn-out, mình thường sáng tạo những nội dung về chữa lành, động lực và thấu hiểu bản thân nhiều hơn, khác với giai đoạn trước kia (chủ yếu viết những bài khá dài về tính cách cũng như phát triển bản thân). Mình chú trọng nhiều hơn vào cảm giác hạnh phúc mỗi lần mình chia sẻ 1 bài viết như vậy. Nó giúp mình vượt qua được cảm giác bản thân chưa đủ giá trị. Vì ít nhất những nội dung như vậy cũng mang lại giá trị cho chính mình, làm thay đổi suy nghĩ của chính mình về bản thân, cũng như công việc làm sáng tạo này.
4. Tối giản hoá quy trình làm sáng tạo nội dung
Trước đây, khi còn loay hoay xây dựng Fanpage cá nhân, mình thường dành rất nhiều thời gian để nghiên cứu và viết ra một bài viết khá chi tiết và có tính lập luận cao. Việc đó rất tốt cho mình trong việc nâng cấp tư duy cũng như kỹ năng viết lách. Thế nhưng, ở một khía cạnh nào đó, việc liên tục đặt áp lực lên bản thân phải sản xuất nội dung mới như vậy mỗi tuần khiến mình thực sự mệt mỏi và kiệt quệ, về cả thể chất lẫn tinh thần.
Về sau, khi đã được đọc và tiếp xúc với các anh chị cùng chung lĩnh vực, mình mới thay đổi cách mình sáng tạo nội dung. Mình dần rút ngắn độ dài của các bài viết trên Fanpage. Thay vào đó là các bài viết có độ dài ngắn và trung bình, nhưng duy trì đều đặn mỗi ngày.
Thay vì áp lực phải nghĩ ra ý tưởng mới, mình “vay mượn” ý tưởng từ content creator khác, hoặc từ bất kể nguồn thông tin nào mình đọc được, và “khâu vá" nó thành nội dung của riêng mình.
Như vậy, chỉ sau vòng 2 tháng, mình đã chính thức hình thành được thói quen viết mà không phải chịu đựng áp lực quá lớn như trước nữa.
5. Quản lý thời gian để cân bằng hơn giữa công việc và cuộc sống
Chắc hẳn bạn cũng đã nghe qua rất nhiều phương pháp quản lý thời gian khoa học như Pomodoro, quy tắc 80/20 hay ma trận quản lý thời gian Eisenhower,... Ở đây, mình lại không có chủ ý bàn chi tiết tới các phương pháp này. Mình sẽ để link một bài viết về quản lý thời gian cũng ngay trên The Next Creator, bạn có thể tham khảo để hiểu rõ hơn cách thức thực hiện.
Với mình, cân bằng giữa công việc và cuộc sống không hẳn là chia đều tỷ lệ 50:50 cho cả hai. Thay vào đó, mình sẽ cố gắng để điều chỉnh thời gian làm việc sao cho vẫn có thể dành thời gian nghỉ ngơi vừa đủ, vừa có thể hoàn thành công việc.
Với những ngày có lịch làm việc khá dày, mình thường sẽ liệt kê ra 5 đầu việc quan trọng nhất, không làm ngay không được. Sau đó, mình sẽ bắt tay vào công việc có độ khó hay đòi hỏi nhiều thời gian nhất vào đầu ngày. Và tiếp tục hoàn thành những đầu việc độ khó ít hơn và tốn ít thời gian thực hiện hơn.
Lưu ý: Chỉ nên liệt kê ra một vài đầu việc quan trọng nhất, không liệt kê quá nhiều. Bởi vì, đến cuối ngày, khi bạn review lại, bạn sẽ thấy: cảm giác hoàn thành được 3/5 đầu việc sẽ thoải mái hơn nhiều so với cảm giác chỉ hoàn thành có 3/10 đầu việc, trong đó, phân nửa đầu việc bạn hoàn toàn có thể hoàn thành trong 1 vài phút và không quá quan trọng hoặc cấp bách để đưa vào danh sách những việc cần làm trong một ngày.
Kết luận
Công việc sáng tạo nội dung không phải chỉ có sáng tạo để phục vụ số đông, mà còn là sáng tạo để làm bản thân cảm thấy hạnh phúc.
Một khi bản thân cảm thấy hạnh phúc, thì mới có thể mang lại giá trị thực sự cho người khác.
Sáng tạo cũng không phải một cuộc đua nước rút. Nó là cả một hành trình dài bền bỉ theo đuổi đam mê và sự nghiệp. Vậy nên, chúng ta cũng không cần lúc nào cũng phải gắng hết sức “chạy” để rồi kiệt sức và muốn dừng lại ở những chặng tiếp theo của con đường sáng tạo. Sáng tạo cũng có áp lực. Nhưng chỉ áp lực không thôi thì chưa đủ, chúng ta còn cần cả sự bền bỉ để bước tiếp hành trình dài.
Bạn đang đọc bản tin The Next Creator - một thư viện tri thức dành cho content creator, bởi content creator.
Chúng mình sẽ cùng bạn đi xa hơn trên hành trình này, giúp bạn phát triển được tầm ảnh hưởng, có được sự tự do và sống tốt với đam mê làm sáng tạo.
Bạn đã sẵn sàng đồng hành cùng The Next Creator chưa?
Nếu bạn muốn truy cập vào những nội dung độc quyền của The Next Creator, bạn có thể trở thành Premium Member.
Nếu bạn muốn tìm The Next Creator ở những nền tảng khác, bạn có thể theo dõi chúng mình tại đây.
Nếu bạn muốn kết nối và học hỏi với các content creator "đồng môn", bạn có thể tham gia cộng đồng sáng tạo này.
Cảm ơn bạn vì đã ghé thăm!
Bài viết quá xịn và bức hình đỉnh quá trời luôn
anh cũng đang burn, tại trời mùa hè nóng quá :D